مصاحبه با مژگان مصطفوی معین وزارت امور زنان با مجله نگاه زن
مصطفوی
: ما برای تغییر در نگرش مردم نسبت به زنان باید
یک فرهنگ را تغییر دهیم
کمیسیون
اصلاحات اداری به وزارت زنان متعهد شده که خانمها را در پست های ارشد دولتی بپذیرد
مصاحبه با معین وزارت امور
زنان
وزارت امور زنان در سال 1380
هجری شمسی و با ایجاد دولت موقت به رهبری حامد کرزی به هدف رسیده گی جدی به امور
زنان تاسیس گشت. این وزارت در طول ایجاد خود تحولات گوناگونی را سپری نموده است.
"مژگان مصطفوی" معین مسلکی و پالیسی
وزارت زنان و استاد فاکولته ژورنالیزم پوهنتون کابل در مصاحبه با نشریه"نگاه
زن" به نقش وزارت امور زنان در بهبود
وضعیت قشر اناث کشور پرداخته و ضمن برشمردن معضلات و مشکلات گوناگون در جامعه؛ طرح
های جالب توجه چون؛ پلان ده ساله وزرات و همچنان طرح پالیسی" تبعیض مثبت"
را ارایه نمودند. حاصل گفتگوی خبرنگار مجله " نگاه زن" با ایشان را به شما تقدیم می نماییم:
وزارت امور زنان در طول هشت
سالی که از ایجاد آن میگذرد تا چه حد توانسته گامهای مثبت و موثری را برای جامعه
زنان بردارد؟
اگر ما دید مقایسه ای نسبت به هشت سال قبل داشته
باشیم الحمدالله دستاوردهای خوبی در مورد زنان داشته ایم. مثلا همین که خود وزارت
زنان در ساختار تشکیل دولت ایجاد شد؛ یک دستاورد برای زنان محسوب میشود و
خوشبختانه به ادامه آن توانستیم برنامه های بسیار وسیعی را در رابطه به حقوق زن و
مسایل زنان در جامعه داشته باشیم . در طول سالهای گذشته کار فراوانی صورت گرفت، خوشبختانه
قانون رفع خشونت علیه زنان پاس شد و قانون خانواده هم زیر کار می باشد که هنوز
تکمیل نشده است.
ما در طول این هشت سال شاهد حضور خانم ها در
پارلمان بودیم، همچنین در طول این سالها 35 درصد ازاطفالی که به مکتب میروند را دختران تشکیل میدهند.
اینها همه میتوانند دستاوردهای دولت در مقابل زنان باشد که طبیعتا وزارت امور زنان
نیز در این راستا سهیم میباشد. ما در ریاست های خود بخش های سواد آموزی و بخش
اموزش حرفه را پیش بردیم و توانستیم که در این راستا تلاشهایی زیاد داشته داشته باشیم
همچنان مطابق پلان انکشافی و استراتیژی
دولت جمهوری اسلامی افغانستان وزارت امور زنان پلان ده ساله خود را تهیه نموده که
اگر همکاری خوب نهاد ها را در تطبیق این پلان داشته باشیم شاید ما بتوانیم در سالهای آینده دستاوردهای بیشتری در زمینه
توسعه کشور و توسعه مسایل زنان داشته باشیم.
شما از پلان ده ساله نام
بردید در این مورد یک مقدار توضیحات دهید؟
این پلان بر اساس پلان
استراتیژی انکشاف ملی افغانستان ساخته شده است. البته ما از اسناد دیگری چون قانون
اساسی افغانستان، اهداف انکشاف هزاره سوم میلادی، کنوانسیون سیدا، اسناد توافقنامه
بن، و سند جنبش پکن درساختن این پلان استفاده کردیم . در طول دو سال درشش عرصه ی
امنیت، حقوق حراست، حقوق بشر، مشارکت سیاسی زنان، توسعه اقتصادی زنان، کاهش فقر،
صحت و تعلیم و تربیه؛ مشکلات زنان رادر ولایات شناسایی کردیم . در این شش عرصه که
نام برده شد پلانی تدویر گردیده و با دو هزار نفر مشورت صورت گرفت ورکشاپها دایر
گردید، برنامه ها در مرکز و ولایات راه اندازی شد تا اینکه توانستیم این پلان راسال گذشته به تصویب دولت
برسانیم و چون وزارت پالیسی ساز می
باشد اغلب این پلان ها توسط دیگر نهادها تطبیق میشود وبعدا ما از جریان تطبیق این
پلان نظارت و ارزیابی کرده و به دولت اطلا ع میدهیم.
بسیاری از نهادها و جریانات
سیاسی منتقد دولت براین باور هستند که وزارت امور زنان بر اساس مصالح سیاسی
و در نتیجه اجلاس بن ایجاد گردیده
است. شما در چه حد میتوانید این نظریه را تایید و یا رد نمایید؟
البته این بحث همیشه هست، ولی
واقعیت این است که نه تنها وزارت زنان در افغانستان وجود دارد بلکه در بیش از 60
کشور جهان وزارت زنان می باشد و فعالیت می نمایند که آن هم بنابر مسایل و مشکلاتی
در جامعه می باشد. به تعبیر واضحتر، اگر زمانی ما هیج مشکلی در مورد مسایل زنان در
جامعه نداشته باشیم شاید نیازی هم به این وزارت نداشته باشیم اما ما امروزه مشکلات
فوق العاده در امور زنان داریم به اندازه ایکه ما میتوانیم درمورد رفع این مشکلات
کمک نماییم، شاید دیگر نهادها نتوانند به
آن رسیدگی کنند .
خشونت ها در مورد زنان از جمله مسایلی هست
که در افغانستان شیوع بسیار زیاد دارد؛ وزارت امور زنان در این راستا چه اقدامات
اساسی و بنیادین را داشته است؟
مسأله خشونت نه تنها در افغانستان که در دیگر کشورها
هم و جود دارد و اینکه درکشور ما کمی بیشتر باشد شاید دلایل مختلف داشته باشد. هنوز جامعه؛ صد در صد از مسایل اسلامی آگاهی
کامل ندارند، هنوز ما در یک جامعه قبیلوی زندگی میکنیم که عرف و عنعنات، هنوز هم
در بخشهای مختلف کشور حاکم است و به این صورت حقوق زنان بسیار پایمال میشود. برای
اینکه ما چطور بتوانیم خشونتها را کاهش بدهیم به نظر من این دستاوردهایی که در
قسمت اول برشمردیم بیشترین تاکید ما در تدویر ورکشاپها ، سمینارها و آگاهی های
عامه و کمپاینها به این خاطر بوده که ما بتوانیم مردم را متقاعد سازیم که زنها هم
برای خود حقی دارند که این حق را خداوند و دین مقدس اسلام برایشان داده است. اگر
ما بتوانیم هر چه بیشتر ذهن مردم را روشن بسازیم
ما موفق هستیم و یک گام اساسی برداشته ایم وهنوز هم آن را ادامه میدهیم.
تغییر در نگرش مردم نسبت به مسایل زن ار
جمله موضوعاتی است که برای تغییر در نگرش مردم ده سال و یا بیست سال کافی نیست، ما برای تغییر در
نگرش مردم نسبت به زنان یک فرهنگ را باید تغییر دهیم که ما چگونه به زن آن ارج و
مقامی را بدهیم که اسلام داده است و متاسفانه همانطور که شما شاهد بوده اید قضایای
بیشماری از خشونت بر علیه خانمها به ما
مراجعه میکنند و در سال صدها و هزارها قضیه به ما میرسد. زنان مورد لت و کوب قرار
میگیرند و ما از راههای مختلف همراه آنان همکاری میکنیم، طور مثال آنها را به
مراجع عدلی و قضایی معرفی میکنیم، برای آنان وکیل مدافع میگیریم و تعدادی از آنان
را که واقعا در معرض خطر هستند به خانه
های امن معرفی میکنیم . مشکلاتی که بیان شد دوامدار بوده و امید وار هستیم تا جامعه ما، نگرش خود را نسبت
به زن تغیر دهند. همچنان که آیه کریمه
قران شریف میفرماید: "هیچ تبعیضی بین بشر نیست مگر به تقوا و ایمان بالاتر"
.اگر ما بتوانیم این آیه مبارکه را در جامعه خود تطبیق کنیم شاید ما بتوانیم
خشونتها علیه زنان را کاهش بدهیم. خوشبختانه وزارت زانان برای خانم ها مرکزی است
که به آن مراجعه می کنند و به مشکلات شان رسیدگی میشود. در طول پنجاه سال گذشته
ریاست حقوق بشر و وزارت امور زنان نبوده به همین خاطر قضایا در سطح جدی آن ثبت نمی
شد و نمی توانستیم آمار و ارقام بدست بیاوریم.
سوال: در دوایر حکومتی و
غیر حکومتی تبعیضاتی علیه زنان وجود دارد به نظر شما چطور میشود علیه این پدیده
نرم در راستای خشونت منفی برخورد صورت بگیرد؟
در جامعه ما خشونت
ها تنها خشونت های خانوادگی نیست بلکه در محیط کار هم خشونت هایی وجود داشته دارد.
در این راستا ما تلاش داریم که ذهن افراد شاغل را در جامعه روشن سازیم. ما ورکشاپ
ها و جلسات مختلفی روی مسایلی چون جندر در ادارات دولتی و یا غیر دولتی برگزار
نموده ایم و تلاش داریم تا از یک پالیسی به نام پالیسی" تبعیض مثبت"
استفاده کنیم که تا در یک مدت زمانی از خانمها حمایت کنیم. فرض مثال ما با کمیسیون
اصلاحات اداری تفاهم نامه ای را امضا نمودیم که در آن کمیسیون اصلاحات اداری به
وزارت زنان متعهد شده که خانمها را در پست های ارشد دولتی بپذیرد و کمک کند که ما
خانم های بیشتری در این پست ها داشته باشیم؛ مثلا در امتحانی که از جانب این
کمیسیون اخذ میگردد، عین نمره را اگر یک مرد و یک زن میگیرد یا حتی تا چند نمره ای
از آن خانم کمتر میباشد امتیاز مثبت به زن داده شود که در پست های بلند کار کند،
چون اگر زیر دست نباشد و در پست های بلند کار کند و استعداد و توانی اش را داشته
باشد؛ ارتقای ظرفیت به او داده میشود تا او وظایف را پیش ببرد شاید او بتواند از حقوق خود بهتر دفاع کند و از حقوق دیگر
همکارانش نیز بیشتر دفاع کند. البته این پالیسی "تبعیض مثبت" برای همیشه
نخواهد بود تا زمانیکه یک مقدار مشکلات زنان کاهش یابد این پالیسی ما تطبیق خواهد
شد.
سوال: برخی کشور
های حمایت کننده ی افغانستان و برخی رسانه های غربی مدعی هستند که در رابطه به
حمایت از زنان کاری صورت نگرفته و عملا، زنان این کشور در مشکلات فراوان بسر
میبرند. ارزیابی شما در مورد این ادعاها چیست؟
جواب: مشکلاتی که
بوجود آمده است در نتیجه عدم درست مصرف بودیجه از سوی انجوها بوده است. این بودیجه
ها از طریق انجوها به مصرف می رسیده و این موسسات خود را در قبال وزارت زنان متعهد نمی دانستند. فرض مثال این
انجوها به وزارت امور زنان و یا دیگر نهادهای حکومتی گزارشدهی نداشته اند مثلا
میرفتند یک پروپوزل درست میکردند و از جایی فند میگرفتند بدون اینکه هماهنگی داشته
باشند .این پول ها بدون اینکه وزارت زنان
در جریان باشد به مصرف میرسید. اگر بودیجه ای در طول این هشت سال در جهت صحیح
هدایت میشد و اگر تمام پروژه های زنان که پول داده میشد با وزارت زنان هماهنگ می
شد، هم از تکرار پروژه ها جلوگیری میشد و هم ما می توانستیم نتیجه خوبی داشته
باشیم فرض مثال ما در یک ولایت در طول یک سال هفت یا هشت بار برنامه ی محو خوشنت
داشته ایم، خوب است که این برنامه ها باشد اما به این تعداد شاید ضرورت نباشد . به
این خاطر مشکل اصلی در عدم کار انجوها در هماهنگی با دولت بود و این باعث شد که ما
دستاوردهای خوب کمتر داشته باشیم و من فکر میکنم که در سالهای آینده برنامه طوری
باشد که تمام انجوها و نهادها به دولت گزارش دهی داشته باشند و پلان ها و برنامه
های انجوهای مربوط به زنان با این وزارت هماهنگ باشد شاید ما از این طریق به
موفقیت های چشمگیرتری در راستای مسائل زنها دست یابیم.
مشکلات فراوانی
را ما در سطح شهر میبینیم از جمله موجودیت زنان گدا، معتاد، فراری و مجرم که اینها
بعنوان یک معضل اساسی در جامعه شمرده میشوند. وزرات امور زنان تا چه اندازه در رفع
این مشکل گام هایی را برداشته است؟
البته واقعا این موضوع را میتوان بعنوان یک معضل اجتماعی مطرح کنیم.
شاید یکی از پیامدهای جنگ، همین موضوع باشد ما یک بار در چند سال قبل این گداها را جمع آور ی کردیم و
تعدادی از آنان را برای کار و برای نهاد های مختلف فرستادیم. در طول سال گذشته نیز ما عضو کمیسیون منع گدایی
بودیم که در این کمیسیون افراد ما فعالانه عضویت داشتند. خود من و تعدادی از
پرسونل وزارت زنان به کمیته تفکیک می رفتیم و به گداهایی که توسط پولیس به سره
میاشت می آمدند رسیده گی می کردیم. متاسفانه در اینجا با توجه به آمار و ارقام
موجود و مصاحبه هایی که صورت گرفت به این باور رسیدیم که اینها گدایان حرفوی بوده
اند یعنی اینها نیازمند پول نیستند ولی تعداد افراد مستحق، بی بضاعت و فقیری نیز
در بین شان بود. موسسه محترم سره میاشت در قسمت گدا های حرفوی همراه ما همکار ی
های فراوانی نموده و توانستند که تعداد بسیاری از آنان را به سمت حرفه های کاری
سوق داده و تعدادی را نیز در خود مرستون هایشان جذب نمایند و همچنان تعدادی را که
گدا های متکرر بودند و چند بار دستگیر شده بودند اینها را به پولیس و وزارت داخله
معرفی کردیم تا زندانی شوند و به این شکل خانم هایی هم که در اینجا بودند زمینه
کار برایشان بوجود آمد ولی باز هم این پدیده شوم هنوز هم از بین نرفته و ما می
بینیم که تعدادی از خانم ها وجود دارد و سعی بر این است که ما بدیل گدایی را
برایشان پیدا کنیم که اگر گدایی نکنند چه کاری را باید انجام دهند. وزرات زنان در
قسمت اکثریت این خانم ها برنامه هایی را انجام داده ولی آنهایی که حرفه ای هستند خانه دارند زندگی
دارند اطفال را کرایه میگرفتند و ما با بسیار فعالیت های وحشتناکی روبرو شدیم. این
زنان اطفال را کرایه میکردند مواد مخدر به آنان میدادند و در روی سرک اینها را
میخواباندند. طبعا وزارت زنان در قبال رفع مشکلات تمام زنان طرح های متعددی دارد و
با این باور حرکت نموده و در راستای هدف خود می کوشد.
سوال: در اخیر نظر شما را در مورد انتشار مجله ای چون نگاه زن را در
افغانستان چگونه می بینید؟
بعنوان یک زن افغان که می بینم اولین نشریه نگاه زن چاپ میشود به
تمام دست اندر کارانش آرزوی موفقیت می نمایم. امیدوارم که نشریه شما دریچه ای باشد
بسوی اعاده ی حقوق زنان. در این نشریه بیشتر مطالبی داشته باشیم که برای زنان مفید
و موثر واقع شود تا زنان در عرصه های مختلف اجتماعی، اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی
بتوانند توانایی های خود را بالا ببرند تا در این راه توسعه و پیشرفت داشته باشند
. آرزو دارم که خواهران عزیز ما با استفاده از مطالب شما توانمندی های خود را
افزایش دهند؛ چرا که ما در طول سالهای گذشته نشریات زیادی داشته ایم اما متاسفانه
از نظر کمیت رشد خوب اما از نظر کیفیت
دچار مشکل بوده ایم . امیدوار هستم که یک
نشریه خوب و با کیفیتی چون نگاه زن برای خواهران خود داشته باشیم که به مسائل زنان
با نگاهی بسیار عمیق وبنیادی نگاه کند و بتواند مشکلات آنها را رفع کرده و وسیله
خوبی برای توسعه ی کشور نیز باشد.
